Op 30 maart werd in de vergaderzaal van de Eerste Kamer voor de derde keer de Artikel 50-lezing gehouden.Na Bas de Gaay Fortman en Ernst Hirsch Ballin was het nu oud-senator en hoogleraar Staats- en Bestuursrecht Erik Jurgens die de lezing uitsprak. De Artikel 50-lezing is drie jaar geleden door Eén land één samenleving ingesteld om het belang en de werking van artikel 50 van de Grondwet onder de aandacht te brengen en te ondersteunen.
Dit artikel luidt: ‘De Staten- Generaal vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk’. Onder de titel ‘De leden stemmen zonder last; zelfstandigheid en zelfbewustheid van leden van de Staten-Generaal in het tijdperk van social media’ ging Erik Jurgens ook specifiek in op het verbod op het aanvaarden van een bindend mandaat door leden van het Parlement, zoals vastgelegd in artikel 67, lid 3 van de Grondwet.
In haar welkomstwoord voorafgaand aan de lezing ging 1e Kamer-voorzitter Ankie Broekers-Knol in op het belang van de autonomie van leden van de Kamer. In een reactie op de lezing gaf Kees van der Staaij, fractievoorzitter van de SGP in de 2e Kamer, aan artikel 50 net zo relevant te vinden als Erik Jurgens en dat zijn fractie zich ook terdege bewust is van het artikel.
Na de lezing en het co-referaat volgde onder leiding van Pieter Boele van Hensbroek, politiek filosoof verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, een discussie met genodigde studenten van de universiteiten in Groningen, Nijmegen en Utrecht.
Artikel 50 van de Grondwet onbekend maar wel bemind
Slechts een heel klein deel van de Nederlanders is zich bewust van het bestaan van Artikel 50 van de Grondwet. Bijna 10% geeft aan dat zo’n artikel bestaat maar slechts een enkeling weet dat het artikel aangeeft dat de Staten-Generaal het gehele Nederlandse volk vertegenwoordigen. Na uitleg van het artikel geeft echter niet minder dan 74% aan dat dit een belangrijk artikel is. Uit de open antwoorden blijkt dat het vooral belangrijk wordt gevonden omdat men geen mensen wil uitsluiten: “zo is het een afspiegeling van de bevolking”, omdat elke burger zich vertegenwoordigd moet kunnen voelen” of “omdat ook de rechten van minderheden geborgd moeten blijven”. Dit blijkt uit een representatief onderzoek onder de Nederlandse bevolking dat in maart jl. door Motivaction is uitgevoerd naar aanleiding van de Artikel 50-lezing.
Uit het onderzoek van Motivaction blijkt ook dat 45% van de ondervraagden weet dat Nederland een grondwet heeft. De meesten van hen (32%) hebben hierover op school of tijdens studie gehoord. De meeste mensen die zich bewust zijn van de Grondwet, weten dat het gaat om de ‘basisrechten’ van de Nederlanders. Geholpen bedraagt de bekendheid 85%.
De inhoudelijke bekendheid van Artikel 1 van de Grondwet is 75% en 84% vindt de in het artikel omschreven ‘gelijke behandeling in gelijke gevallen van allen die zich in Nederland bevinden’ van (groot) belang.
